Oszczędzanie dla dzieci – dlaczego warto?
Oczywistym jest to, że zapewnienie dziecku odpowiedniego wykształcenia wiąże się z niemałym kosztem. Nawet jeśli nasza pociecha wybierze studia państwowe, to istnieje prawdopodobieństwo, że uczelnia będzie zlokalizowana w innym mieście. Konieczne więc będzie zapewnienie zakwaterowania na czas studiów. Wynajem mieszkania często jest kosztem w wysokości minimalnego miesięcznego wynagrodzenia, tym bardziej jeśli ma to mieć miejsce w większym mieście[1]. Przy założeniu, że mieszkanie będzie wynajęte w Warszawie, gdzie średni koszt najmu wynosi przeszło 2200 zł, można łatwo przeliczyć, że w całym 5 letnim okresie trwania studiów wydatek ten przekroczy 130.000 zł. Koszty te będą nieco mniejsze jeśli dziecko zdecyduje się na studia w Gdańsku, Krakowie lub Wrocławiu. W dalszym ciągu jednak koszty najmu mieszkania w takich miastach będą przekraczały kwotę 100.000 zł co dla niektórych rodziców może być trudne do sfinansowania z bieżących zarobków.
Należy liczyć się również z tym, że dziecko może podjąć decyzję o wyborze studiów na prywatnej uczelni, kierując się jej prestiżem bądź innymi względami. Czesne na uczelniach tego typu wahają się pomiędzy 8.000-26.000 zł rocznie[2]. Koszt ten będzie jeszcze większy jeśli dziecko będzie aspirować do rozpoczęcia edukacji na zagranicznych uczelniach.
Wchodzenie w dorosłość wiąże się również z potrzebą tzw. „bycia na własnym”. Własne lokum jest więc czymś co pozwoli zapewnić dziecku niezależność, a przynajmniej da mu podstawy do budowania tej niezależności. Koszt zakupu mieszkania jest jednak ogromnym wydatkiem, który z pewnością będzie przekraczał jego możliwości. Wpływać na to może nie tylko brak zdolności kredytowej ze względu na to, że dopiero rozpoczyna karierę zawodową, ale również wymóg posiadania odpowiedniego kapitału własnego. O ile ten pierwszy czynnik jest dość elastyczny i zdolność kredytowa jest czymś co powinno przyjść wraz z doświadczeniem zawodowym, to w kwestii zebrania odpowiedniego kapitału własnego wymaganego przez banki może już nie być tak łatwo. Obecny wymóg to co najmniej 10% wartości kupowanej nieruchomości, co daje kwotę kilkudziesięciu tysięcy złotych. Przykładowo chcąc kupić mieszkanie w Warszawie trzeba wziąć pod uwagę średnie stawki za m2, które aktualnie wynoszą blisko 12.000 zł[3]. Zakładając, że potrzebny do komfortowego mieszkania metraż wynosi minimum 25m2 to minimalny wkład własny wyniesie w takim przypadku ok. 30.000 zł. Kwota ta będzie znacznie wyższa, jeśli będziemy chcieli zapewnić dziecku większe lokum. Do tego należy doliczyć jeszcze koszty urządzenia mieszkania i zakup wysposażenia. Środki zgromadzone przez rodziców w ramach długoletniego oszczędzania mogą pozwolić dziecku na sfinansowanie tych wydatków.
Kiedy warto rozpocząć oszczędzanie dla dziecka?
Moment rozpoczęcia oszczędzania na przyszłość dziecka powinien zależeć bezpośrednio od tego kiedy dziecko będzie potrzebować tych środków. Istotne jest również to jaką regularną kwotę chcemy odkładać i jaką finalną sumę chcemy dla niego uzbierać. Warto wiedzieć, że długoterminowe oszczędzanie pozwoli zbudować znacznie większy kapitał przy mniejszych regularnych wpłatach. Rekomendowany okres oszczędzania wynosi co najmniej 10 lat, ale oczywiście jest to ściśle uzależnione od wieku dziecka.
Odkładanie na przyszłość małego dziecka
Jeśli nowy członek rodziny dopiero co pojawił się na świecie, mamy przed sobą znacznie dłuższą perspektywę odkładania. Zanim rozpocznie okres wchodzenia w dorosłe życie minie blisko 20 lat, co daje możliwość zbudowania znacznie większego kapitału, który mu przekażemy. Odkładając w czasie decyzję o rozpoczęciu oszczędzania, należy pamiętać, że z każdym kolejnym rokiem czasu jest coraz mniej. Chcąc uzbierać określony kapitał (np. 100.000 zł), będzie trzeba po prostu odkładać wyższe kwoty w ramach regularnych wpłat.
Odkładanie na przyszłość starszego dziecka
Rodzice, którzy posiadają dzieci w nastoletnim wieku, nie powinni rezygnować z pomysłu oszczędzania na przyszłość swoich pociech z powodu rekomendowanego długiego horyzontu czasowego. W krótszej perspektywnie czasu można zgromadzić kwotę, która również pomoże dziecku sfinansować ogromną część potrzeb, których z pewnością nie zabraknie. Przykładowo 60.000 zł jest kwotą która powinna wystarczyć na całkowite lub częściowe pokrycie kosztu prywatnych studiów w przyszłości. Może również być wystarczająca do pokrycia kosztu wesela lub wkładu własnego w przypadku zakupu mieszkania na kredyt. Planując odłożenie konkretnej kwoty na przyszłość dziecka należy również pamiętać o wpływie inflacji. Kwota, która dziś może wystarczyć na pokrycie kosztów np. studiów lub wesela, w przyszłości może okazać się niewystarczająca. Inflacja dewaluuje wartość pieniądza, co sprawia, że za 10-20 lat, za te same pięniądze będzie można kupić znacznie mniej niż dziś.
Jak oszczędzać na przyszłość dziecka?
Osoby rozumiejące zasady ekonomii, wiedzą, że odkładanie w przysłowiową „skarpetę” nie jest rozwiązaniem korzystnym w dłuższej perspektywie. Wcześniej wspomniany negatywny wpływ inflacji sprawia, że pieniądze na przestrzeni lat tracą na wartości. Jak więc oszczędzać mądrze, tak aby uchronić oszczędności przed inflacją?
Rozwiązaniem jest odkładanie pieniędzy w ramach produktów przynoszących dodatkowe zyski w postaci odsetek lub premii. W uproszczeniu można powiedzieć, że do odłożonych na własną rękę oszczędności zostają dopisywane dodatkowe kwoty, najczęściej wyliczane jako procent od kwoty bazowej. Taki dodatkowy „bonus” pozwala zredukować negatywny wpływ inflacji na gromadzone oszczędności. Poniżej zostały opisane 3 wybrane sposoby oszczędzania pieniędzy, które charakteryzują się wysokim stopniem bezpieczeństwa.
Odkładanie na koncie oszczędnościowym
Jest to jedna z tradycyjnych metod odkładania pieniędzy. Konto oszczędnościowe jest produktem bankowym, więc można je założyć bezpośrednio w placówce lub kanałach elektronicznych banku. Oprocentowanie środków pozwala na wygenerowanie odsetek od zgromadzonego kapitału. Zostają one dopisane do rachunku w określonych cyklach kapitalizacji. Co ważne występuje tutaj zjawisko „procentu składanego”, co oznacza, że po czasie dopisane środki z odsetek również zaczynają generować odsetki. W rezultacie procentuje cały kapitał, czyli zgromadzone na własną rękę oszczędności oraz wygenerowane dotychczas odsetki. Należy również pamiętać, że zyski kapitałowe, czyli te wynikające z odsetek, zostają opodatkowane 19% podatkiem. Realnie zmniejsza to zysk uzyskany z oprocentowania na koncie oszczędnościowym.
Odkładanie w Obligacjach Skarbu Państwa
Obligacje Skarbowe należą do jednych z bezpieczniejszych instrumentów finansowych, które można wykorzystać w celu długoterminowego oszczędzania. Ze względu na ich większy stopień skomplikowania, wydają się być rzadziej wykorzystywane niż konta oszczędnościowe. Zakup Obligacji Skarbowych odbywa w zakresie konkretnej emisji, w której ustalony jest poziom oprocentowania (stałe lub zmienne). Do wyboru są również różne rodzaje Obligacji Skarbowych, podzielone wg okresu na jaki zostają zakupione. Można więc zakupić obligacje 3 miesięczne, jak również kilkuletnie tj. na 2, 3, 4, 6, 10, 12 lat. Po upływie tego czasu dokonywany jest wykup obligacji na który składają się ulokowana kwota oraz oprocentowanie, pomniejszone o podatek od zysków kapitałowych. Możliwość zakupu niektórych Obligacji Skarbowych uwarunkowana jest pewnymi ograniczeniami. Dostęp do niektórych mają wyłącznie osoby pobierające świadczenie 500+.
Ze względu na wysoką inflację notowaną w ostatnich latach, pojawiła się możliwość zakupu Obligacji Skarbowych indeksowanych wskaźnikiem inflacji. Oznacza to, że ich oprocentowanie jest ściśle uzależnione od poziomu inflacji w danym okresie. Liczone jest ono w oparciu o dwa elementy: stałą marżę i bieżący wskaźnik inflacji. Dzięki takiej konstrukcji oprocentowanie zawsze będzie wyższe niż inflacja w danym okresie. Należy jednak zwrócić uwagę, że ten sposób liczenia oprocentowania w tym typie obligacji ma zastosowanie dopiero po upływie pierwszego roku od momentu ich zakupu.
Odkładanie na polisie oszczędnościowej
Polisa oszczędnościowa, jest jednym z bezpieczniejszych produktów ubezpieczeniowych, które można wykorzystać w celu odkładania na przyszłość dziecka. Z prawnego punktu widzenia jest ubezpieczeniem na życie i dożycie, które ma z góry zdefiniowaną kwotę świadczenia, które zostaje wypłacone dziecku po osiągnięciu przez nie ustalonego wieku. Może to być zarówno 18 lat, czyli moment osiągnięcia pełnoletności, ale również 25 lat, czyli moment zakończeniu studiów. Najczęściej też w takich polisach określony zostaje minimalny okres na który należy zawrzeć umowę. Produktem ubezpieczeniowym tego typu jest polisa START W ŻYCIE oferowana przez Pru. Dodatkowym atutem tego rozwiązania jest możliwość uzyskania premii rocznych i końcowej, które można rozumieć jako dodatkowe kwoty dopisywane do sumy świadczenia, które mogą być wypłacone dziecku.
Co ważne umowa oszczędnościowa dla dziecka START W ŻYCIE pozwala skorzystać z dodatkowych rozwiązań ochronnych dedykowanych zarówno dla rodzica (bądź prawnego opiekuna), który zawiera umowę ubezpieczenia, jak i dla samego dziecka. Takie rozszerzenie ochrony pozwala skutecznie zabezpieczyć jego przyszłe potrzeby nawet w sytuacji śmierci bądź poważnego inwalidztwa opiekunów.
W celu dokonania orientacyjnej kalkulacji kwoty składki jaką należałoby regularnie przeznaczać na uzyskanie konkretnej sumy, można skorzystać ze specjalnego kalkulatora polisy dla dziecka.
Podsumowanie
Decyzja o rozpoczęciu odkładania pieniędzy na przyszłość dziecka powinna być poprzedzona dokładną analizą własnych możliwości finansowych, przyszłych potrzeb dziecka oraz dostępnych na rynku rozwiązań. Wybór bezpiecznych sposobów, które z zasady nie są obarczone ryzykiem strat jest duży. Dobrze jest mieć również na uwadze to, że celem jest nie tylko sfinansowanie przyszłych potrzeb dziecka takich jak studia, wesele czy zakup mieszkania. Sam fakt podjęcia działań skierowanych na realizację tego celu, będzie jednocześnie dla dziecka dobrą lekcją gospodarowania pieniędzmi. Rodzice, którzy przekazują mądre wzorce, sprawiają, że ich dziecko w przyszłości znacznie lepiej zrozumie naturę oszczędzania i będzie w stanie podejmować rozważniejsze decyzje planując wydatki. Jest to dobra lekcja życia, której na pewno nie zapomni i za którą jako dorosły człowiek będzie wdzięczne.
[1] Raport AMRON-SARFiN „Ogólnopolski raport o kredytach mieszkaniowych i cenach transakcyjnych nieruchomości” 1/2023 (str. 27-29) – https://zbp.pl/getmedia/f0b944bb-8525-47c9-aaad-01d244b9bd1b/RaportAmron_Sarfin_1_23_PL_230529_final_pop
[2] https://study.gov.pl/pl/czesne
[3] Raport AMRON-SARFiN „Ogólnopolski raport o kredytach mieszkaniowych i cenach transakcyjnych nieruchomości” 1/2023 (str. 20) – https://zbp.pl/getmedia/f0b944bb-8525-47c9-aaad-01d244b9bd1b/RaportAmron_Sarfin_1_23_PL_230529_final_pop